Rezygnacja z urlopu wychowawczego możliwa jest – zgodnie z przepisem art. 186(3) kodeksu pracy – niejako w dwóch trybach: za zgodą pracodawcy rezygnacja z urlopu wychowawczego możliwa jest w każdym czasie, z kolei bez konieczności uzyskania zgody pracodawcy rezygnacja z urlopu wychowawczego możliwa jest za uprzednim zawiadomieniem pracodawcy, co najmniej na 30 dni przez planowanym terminem powrotu do pracy.
Rezygnacja z urlopu wychowawczego pozwala pracownicy wrócić na to stanowisko pracy, które zajmowała przed urlopem wychowawczym (a w praktyce jeszcze przed urlopem macierzyńskim czy rodzicielskim, a nawet przed zwolnieniem lekarskim w okresie ciąży – pisaliśmy więcej tutaj: L4 w ciąży kto płaci). W praktyce pracownica niekoniecznie wraca na dokładnie to samo stanowisko. Jej nieobecność w pracy mogła trwać na tyle długo, że jej stanowisko pracy w międzyczasie zostało np. zlikwidowane.
Jeśli pracownica rezygnuje z urlopu wychowawczego i wraca do pracy, a okazuje się, że nie jest możliwy powrót na to samo stanowisko (bo np. zostało ono zlikwidowane w związku z reorganizacją), pracodawca zapewnia pracownicy stanowisko równorzędne, które odpowiada jej kwalifikacjom zawodowym.
Pracownica ma prawo odmówić pracy, jeśli zaproponowane jej stanowisko nie odpowiada jej kwalifikacjom (więcej o tym znajdziesz tutaj: kiedy pracownik może odmówić wykonywania pracy).
Rezygnacja z urlopu wychowawczego – powrót na to samo czy inne stanowisko?
Rezygnacja z urlopu wychowawczego, wiążąca się z powrotem do pracy, ale na innym stanowisku, nie może wiązać się z obniżeniem wynagrodzenia pracownicy – zgodnie z art. 186(4) kodeksu pracy:
pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.
Powołany przepis wskazuje jasno – wynagrodzenie po powrocie do pracy w związku z rezygnacją z urlopu wychowawczego nie może co do zasady być niższe niż wynagrodzenie, przysługujące pracownicy przed urlopem wychowawczym. Nie wchodzi tu w grę obniżenie wynagrodzenia bez zgody pracownika. Co więcej, może się okazać, że pracownica po rezygnacji z urlopu wychowawczego i powrocie do pracy dostanie podwyżkę.
Taka sytuacja może mieć miejsce, jeśli pracownica otrzymuje pensję minimalną (pisaliśmy więcej tutaj: minimalne wynagrodzenie 2021 na pół etatu oraz tutaj: czy pracownik może dostać na rękę mniej niż pensja minimalna). Przykładowo pracownica ma zapisaną w umowie o pracę pensję minimalną i żadnych innych składników. Nie przysługują jej dodatki, prowizje, premia uznaniowa czy premia regulaminowa – zarabia po prostu pensję minimalną.
Pracownica rozpoczęła korzystanie z urlopu wychowawczego w 2020 roku. W tym 2020 roku minimalne wynagrodzenie 2020 wynosiło 2600 zł brutto. Rezygnacja z urlopu wychowawczego miała miejsce w marcu 2021 roku. Pracownica wraca do pracy na uprzednio zajmowane stanowisko, a pracodawca musi jej dać podwyżkę. Pensja minimalna w 2021 roku wynosi już bowiem 2800 zł brutto (o tym, ile to będzie netto możesz poczytać tutaj: Minimalne wynagrodzenie 2021 od brutto do netto).
Dobrze – wiesz już, że rezygnacja z urlopu wychowawczego pozwala pracownicy wrócić na uprzednio zajmowane stanowisko, a jeśli tego stanowiska już nie ma, na stanowisko równorzędne, odpowiadające kwalifikacjom pracownicy. Nie może ona również po powrocie z wychowawczego stracić na wynagrodzeniu – z pewnymi odstępstwami, o których za chwilę.
W praktyce rezygnacja z wychowawczego odbywa się za zgodą pracodawcy albo bez konieczności uzyskania zgody, ale za uprzednim powiadomieniem pracodawcy o planowanym powrocie.
Sam urlop wychowawczy może trwać do 36 miesięcy, z czego jeden miesiąc musi wykorzystać drugi z rodziców czy opiekunów dziecka. Rezygnacja z wychowawczego nie jest tożsama z przerwaniem wychowawczego – urlop wychowawczy można wykorzystywać w częściach, np. wykorzystać kilka miesięcy, wrócić do pracy, następnie wykorzystać kolejną część urlopu wychowawczego.
Zgodnie z art. 186 §8 kodeksu pracy urlop wychowawczy udzielany jest nie więcej niż w 5 częściach. W każdym razie – rezygnacja z wychowawczego wiąże się z powrotem do pracy – z dnia na dzień albo za 30-dniowym uprzedzeniem. A pracownica może mieć interes w tym, aby zrezygnować z wychowawczego w trybie pilnym. Dlaczego?
Otóż zgodnie z przepisem art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy przypadające m.in. w czasie urlopu wychowawczego. Oznacza to, że jeśli pracownica przebywa na urlopie wychowawczym i pójdzie na zwolnienie lekarskie, nie ma prawa do zasiłku chorobowego.
Aby nabyła ona prawo do zasiłku chorobowego, musi ten wychowawczy przerwać. Rezygnacja z urlopu wychowawczego jest więc dla niej jedyną możliwością, aby to zwolnienie lekarskie było okresem z prawem do wynagrodzenia chorobowego albo zasiłku chorobowego. A zatem jeśli pracownica w okresie urlopu wychowawczego staje się niezdolna do pracy z powodu choroby (idzie na zwolnienie lekarskie), to w jej interesie jest jak najszybciej przerwać ten urlop wychowawczy. A – jak już wiesz – rezygnacja z urlopu wychowawczego z dnia na dzień jest możliwa wyłącznie za zgodą pracodawcy.
Pracodawca nie musi się zgadzać na rezygnację z urlopu wychowawczego – wówczas pozostaje pracownicy rezygnacja z urlopu wychowawczego za uprzednim zawiadomieniem pracodawcy, na co najmniej 30 dni przed planowanym powrotem do pracy. Tyle, że za te 30 dni zwolnienia lekarskiego w czasie urlopu wychowawczego pracownica nie dostanie żadnego świadczenia.
Sprawdź także: Zwolnienie lekarskie online za darmo
Od razu jedna uwaga – panuje pogląd, że aby pracownica, która pójdzie na zwolnienie lekarskie w czasie urlopu wychowawczego otrzymała wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek chorobowy, musi przynajmniej na jeden dzień wrócić do pracy. Otóż nie musi.
Może być tak, że pracownica korzystająca z urlopu wychowawczego nie przebywa jeszcze na L4 na wychowawczym, za zgodą pracodawcy ma miejsce rezygnacja z urlopu wychowawczego, pracownica ustala z pracodawcą datę powrotu do pracy i od tego dnia właśnie, który był ustaloną z pracodawcą datą powrotu z wychowawczego pracownica idzie na zwolnienie lekarskie.
Taka sytuacja ma miejsce często, gdy pracownica w czasie urlopu wychowawczego zachodzi w kolejną ciążę. W jej interesie jest – co oczywiste – przebywać na zwolnieniu lekarskim z prawem do wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku chorobowego. A aby to prawo nabyć, musi przerwać urlop wychowawczy.
No więc pracownica informuje swojego pracodawcę o ciąży (pisaliśmy więcej tutaj: kiedy powiedzieć pracodawcy o ciąży), ustala z nim datę powrotu do pracy, ale do pracy realnie nie wraca, bo od tego ustalonego dnia idzie na zwolnienie lekarskie ciążowe (tu poczytasz więcej: ile dostanę na L4 w ciąży). W tym wypadku nie obowiązuje jej okres wyczekiwania – te wymagane przepisem art. 4 ustawy zasiłkowej 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – pracownica ma te dni za sobą.
Rezygnacja z urlopu wychowawczego pozwala pracownicy w tym wypadku na nabycie prawa do wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku chorobowego. Inaczej byłoby, gdyby pracownica nie zrezygnowała z urlopu wychowawczego – okres zwolnienia lekarskiego w czasie urlopu wychowawczego jest – jak wspomnieliśmy wcześniej – okresem, za który pracownicy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku chorobowego (o wynagrodzeniu chorobowym czy zasiłku chorobowym pisaliśmy więcej tutaj: wynagrodzenie chorobowe 2020 oraz zasiłek chorobowy 2020).
Rezygnacja z urlopu wychowawczego i powrót do pracy powodują, że zgodnie z art. 186(5) kodeksu pracy okres zakończonego urlopu wychowawczego wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
O jakie uprawnienia tu chodzi? Przykładowo o prawo do wyższego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Oprócz tego jeszcze w grę może wchodzić prawo do nagrody jubileuszowej, prawo do dodatku stażowego i inne uprawnienia pracownika, zależne od stażu pracy (ogólnego czy stażu u danego pracodawcy)
Rezygnacja z urlopu wychowawczego a rozwiązanie umowy o pracę
Niektóre pracownice zastanawiają się, czy rezygnacja z urlopu wychowawczego i powrót do pracy nie dadzą pracodawcy do ręki możliwości rozwiązania z nimi umowy o pracę. Co do zasady okres urlopu wychowawczego jest okresem, w którym pracownica jest chroniona przed wypowiedzeniem umowy o pracę.
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownicy, korzystającej z urlopu wychowawczego. Rezygnacja z urlopu wychowawczego i powrót do pracy nie są przesłanką do tego, aby pracodawca wypowiedział pracownicy umowę o pracę, bo np. znalazł sobie na jej miejsce innego pracownika.
Ochronę przed wypowiedzeniem umowy o pracę pracownicy na wychowawczy zapewnia przepis art. 186(8) §1 kodeksu pracy. Do dnia zakończenia urlopu wychowawczego pracownica jest chroniona przed wypowiedzeniem (ale już nie przed dyscyplinarką). Co do zasady rezygnacja z urlopu wychowawczego oznacza zakończenie tej ochrony, ale i tu pracownica może „łatwo się zabezpieczyć”.
Zgodnie z art. 186(7) kodeksu pracy Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu.
Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Pracownica, która rezygnuje z urlopu wychowawczego może złożyć wniosek o obniżenie wymiaru etatu w czasie, w którym normalnie mogłaby z tego urlopu wychowawczego korzystać.
A wówczas zgodnie z art. 186(8) §1 kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w ciągu 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy. Jedynie z powodu ogłoszenia upadłości czy likwidacji zakładu pracy pracodawca mógłby pracownicy umowę o pracę wypowiedzieć.
Rezygnacja z urlopu wychowawczego może mieć miejsce zarówno z początkiem miesiąca, jak i w trakcie miesiąca. Jeśli pracownica wraca do pracy w trakcie miesiąca, to za tę przepracowaną część otrzyma wynagrodzenie za pracę. Może się jednak okazać, że zaraz po rezygnacji z urlopu wychowawczego pracownica będzie chciała wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy.
Pracodawca udziela jej tego urlopu, a dopiero po wykorzystaniu tego zaległego czy zaległego i bieżącego urlopu wypoczynkowego pracownica wraca do pracy.
Do udzielenia tego urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po wychowawczym czy po rezygnacji z wychowawczego nie są konieczne badania lekarskie. Co do zasady zgodnie z art. 229 §2 kodeksu pracy pracownik, po trwającej co najmniej 30 dni niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, powinien zostać wysłany na kontrolne badania lekarskie.
Pracownica z reguły przebywa przed porodem na zwolnieniu lekarskim dłużej niż 30 dni, a więc po porodzie, urlopie macierzyńskim, rodzicielskim czy wychowawczym, przed przystąpieniem do pracy powinna zostać poddana takiemu badaniu.
Tyle, że w tym wypadku nie jest ono konieczne. Rezygnacja z urlopu wychowawczego nie powoduje powstania obowiązku skierowania pracownicy na badania kontrolne, jeśli planuje ona bezpośrednio po rezygnacji z urlopu wychowawczego wykorzystać zaległy lub bieżący urlop wypoczynkowy.
Rezygnacja z urlopu wychowawczego to nie to samo, co odwołanie pracownicy z urlopu wychowawczego. Może się okazać, że pracownica nie chce zrezygnować z urlopu wychowawczego, planuje wykorzystać ten urlop wychowawczy w pełnym dopuszczalnym wymiarze, ale zostaje odwołana z urlopu wychowawczego.
Zgodnie z art. 186(2) §2 kodeksu pracy w razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.
Pracownica na wychowawczym może podjąć zatrudnienie, u swojego macierzystego czy innego pracodawcy, ale nie może ono kolidować ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem. Umowa zlecenia na urlopie wychowawczym czy nawet etat są dopuszczalne, ale nie mogą utrudniać realizacji celu, w jakim udziela się wychowawczego – sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Podsumowując: rezygnacja z urlopu wychowawczego pozwala pracownicy wrócić do pracy, a w niektórych wypadkach (L4 w czasie wychowawczego) nabyć prawo do świadczeń pieniężnych – wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku chorobowego. Rezygnacja z urlopu wychowawczego możliwa jest z dnia na dzień – za zgodą pracodawcy oraz za 30-dniowym uprzedzeniem, bez konieczności ubiegania się o zgodę pracodawcy.
Sam wniosek o rezygnację z urlopu wychowawczego nie musi mieć jakiejś specjalnej treści – byle wynikało z niego, co jest zamiarem pracownicy: rezygnacja z urlopu wychowawczego (wniosek o przerwanie urlopu wychowawczego z powodu ciąży). Pracownica musi pamiętać, iż bez zgody pracodawcy może przerwać urlop wychowawczy na 30 dni przed planowanym powrotem do pracy, a za zgodą pracodawcy w każdym czasie.
