Kredyty dla rolników to możliwość uzyskania pieniędzy na rozwój i modernizację działalności rolniczej. Świetnym źródłem dodatkowych środków finansowych dla rolników, są dedykowane im kredyty, które stworzone zostały z myślą o wsparciu rozwijających się gospodarstw rolnych.
Czym są kredyty dla rolników?
Rolnictwo to branża, która wyróżnia się na tle pozostałych gałęzi gospodarki. Bardzo wysokie uzależnienie od pogody i warunków atmosferycznych, związane jest z większym ryzykiem, natomiast sezonowość ma wpływ na nieregularność uzyskiwanych dochodów.
Dlatego też kredyty dla rolników powinny brać pod uwagę specyfikę tej branży, a także dostosować się do jej szczególnych potrzeb. Rolnicy mogą korzystać nie tylko z ofert banków, ale także firm pożyczkowych, które oferują pożyczki dla rolników.
Kredyt na gospodarstwo może zostać przeznaczony nie tylko na zakup użytków rolnych, ale także nowych oraz używanych urządzeń, maszyn i wyposażenia. Co więcej, mogą ubiegać się o niego osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej.
Sprawdź także: Pożyczka pod zastaw działki rolnej
Kredyty dla rolników zwykle cechują się wysoką kwotą zobowiązania, a także celowością, gdyż środki w ten sposób przyznane, muszą być przeznaczone na realizację określonej inwestycji. Niektóre z banków, zanim podejmą decyzję kredytową, wymagają okażą ją prognoz finansowych i dodatkowego zabezpieczenia kredyt, np. hipoteką.
Banki udzielają również kredytów obrotowych dla rolników, które mogą przeznaczyć na bieżącą działalność. Tego typu oferta korzystna jest szczególnie dla osób, które zaczynają swoją przygodę z rolą, gdyż przy zachowaniu minimalnych formalności, rolnik może otrzymać wysoką kwotę zobowiązania, sięgającą nawet kilkuset tysięcy złotych.
Zdolność kredytowa rolników
Wbrew powszechnie panującej opinii osoby, które prowadzą działalność rolniczą, należą do dobrze zarabiającej grupy społeczeństwa. Spora część z nich ma na własność gospodarstwa rolne o znacznej wartości, a te z kolei mogą być zabezpieczeniem kredytów hipotecznych. Zatem dla banków, rolnicy to z reguły pożądani klienci, którym bezpiecznie można pożyczyć spore kwoty (pisaliśmy również: Kredyt hipoteczny a działalność gospodarcza).
Dużo jednak zależy od dotychczasowej historii kredytowej rolnika, a także prawnej sytuacji gospodarstwa. Kredyt dla rolników może być ciężki do uzyskania przez osoby, które są jedynie dzierżawcami gruntów albo nie rozliczyły się z europejskiej dotacji.
Na zdolność kredytową wpływ ma także sytuacja, kiedy właścicielami gospodarstwa rolnego jest kilka osób. W takim przypadku kredyt może zostać zaciągnięty tylko za zgodą wszystkich współwłaścicieli. Niezakończone i nieuregulowane sprawy dotyczące własności gospodarstwa oraz spadków, są znaczną przyczyną, dla której banki odnawiają rolnikom kredytów.
Skąd wziąć potwierdzenie dochodów, będąc rolnikiem?
Oficjalne potwierdzenie dochodów, które uzyskiwane są z tytułu prowadzenia działalności rolniczej może być potrzebne szczególnie wtedy, kiedy klient wnioskuje o kredyt na gospodarstwo rolne na stosunkowo wysoką kwotę (pisaliśmy również: Pożyczka bez stałego dochodu). Na tej podstawie bank będzie w stanie dokładnie oszacować zdolność kredytową określonego klienta. Potwierdzenie dochodów można zwykle szybko i bezproblemowo uzyskać we właściwym urzędzie gminy.
Czy dopłaty unijne wliczają się do zdolności kredytowej?
Wielu rolników uzyskuje wysokie dopłaty unijne, a wliczenie ich do dochodów, znacząco podniosłoby zdolność kredytową rolnika. Niektóre banki zgadzają się na ich uznanie, umożliwiając tym samym np. zaciągnięcie kredytu na wyższą kwotę, jednak w tym przypadku konieczne będzie uzyskanie właściwego zaświadczenia od Powiatowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Sprawdź także: Czy pracodawca dostaje pieniądze za zatrudnienie bezrobotnego?
Jakie są rodzaje kredytów dla rolników?
Kredyt dla rolników obejmuje kilka rodzajów finansowania, z jakich mogą skorzystać kredytobiorcy. Na początku klient musi sprecyzować swoje oczekiwania i potrzeby, a następnie dobrać pasującą ofertę. Kredyty rolnicze, które oferowane są przez instytucje finansowe to:
- Kredyt hipoteczny,
- Kredyt preferencyjny,
- Kredyt gotówkowy,
- Kredyt obrotowy.
Kredyty dla rolników – na co rolnicy zaciągają zobowiązania?
Wbrew pozorom nie jest łatwo sprzedać kredyt dla rolników. Ta branża ma wiele możliwości korzystania z finansowania, np. pomoc państwowa i fundusze europejskie. Większe przedsiębiorstwa rolne opierają się na kredytach w bardzo podobnym stopniu co firmy, które działają w innych branżach. Jest jednak szereg okoliczności, mogących skłonić rolnika do wzięcia kredytu:
- Modernizacja gospodarstwa rolnego – maszyny rolnicze, a także wyposażenie gospodarstwa rolnego jest sporym wydatkiem, ale również dobrą inwestycją. Sfinansowanie ich przy pomocy kredytu bankowego wydaje się być dobrym posunięciem,
- Pokrycie strat – gospodarstwa rolnicze są ubezpieczone, jednak nie od wszystkich zdarzeń. Na przykład nieobecność kluczowych pracowników albo właściciela, która może wiązać się ze znacznymi stratami koniecznością zdecydowania się na kredyt na gospodarstwo,
- Dokupienie rolnej ziemi – powiększenie gospodarstwa to długoterminowa inwestycja, która w początkowym okresie czasu wymaga dużych nakładów finansowych. Działkę można kupić na kredyt hipoteczny dla rolników z niskim oprocentowaniem (pisaliśmy m.in. Pomoc państwa przy spłacie kredytu hipotecznego),
- Konieczność zwrotu dotacji, itp. – jeżeli uzyskania dotacja, nie została właściwie rozliczona, musi być zwrócona, choć zazwyczaj środki zostały już wydane. W Polsce nieodpowiednio rozliczone środki z funduszu Unii Europejskiej to niestety częsty problem.
Preferencyjne kredyty dla rolników – co warto o nich wiedzieć?
Ważnym elementem oferty banków dla rolników, są właśnie kredyty preferencyjne. To najbardziej korzystne zobowiązanie, gdyż pozwala na uzyskanie dopłat do oprocentowania ze strony Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Takie specjalistyczne kredyty dla rolników obejmują:
- Kredyty suszowe,
- Kredyty klęskowe,
- Kredyt na zakup ziemi rolnej (kredyty preferencyjne dla rolników),
- Kredyty inwestycyjne z dopłatami AMiRM, które udzielane są na preferencyjnych warunkach,
- Kredyty na zakup pasz oraz nawozów,
- Kredyty na kupno maszyn i urządzeń rolniczych.
Unijne kredyty dla rolników to odrębna grupa ofert. Przykładowo, zobowiązania z gwarancją COSME są przeznaczone tylko dla rolników, którzy prowadzą małe i średnie przedsiębiorstwa. Gwarancja ta realizowana jest w ramach projektu, który przygotowany został przez Unię Europejską i umożliwia uzyskanie wsparcia finansowego na zabezpieczenie kredytu, nawet do 80% sumy.
Czy gwarancja COSME, ułatwi spłatę kredytu?
Chociaż posiadanie gwarancji COSME, z pewnością ułatwi rolnikowi późniejszą spłatę kredytu, jeśli nie ma on pewności co do miesięcznych dochodów, wbrew pozorom nie ułatwia ona jego uzyskania. Na kredyt na działalności rolniczą, klient ma takie same szanse jak kredytobiorca, starający się o kredyt bez unijnej gwarancji i musi spełnić dokładnie takie same kryteria, co on.
Pisaliśmy niedawno również: Pożyczka na 120 dni
Rolnik jak osoba fizyczna, a rolnik jako przedsiębiorstwo
W sytuacji rolników są dwa sposoby prowadzenia działalności rolnej, w ramach:
- działalności rolniczej,
- działalności gospodarczej.
Na czym polega różnica? W drugim przypadku rolnik musi zgłosić fakt jej prowadzenia, a także dopełnić wszelkich niezbędnych formalności w urzędach. Działa zatem w taki sam sposób, jak każdy inny przedsiębiorca na rynku. Jeśli chodzi o działalność rolniczą, formalności jest sporo mniej. Rolnik nie musi jej nigdzie rejestrować i jest traktowany w taki sam sposób, jak osoba fizyczna, czyli normalny konsument.
Rodzaj prowadzenia gospodarstwa rolnego, może mieć wpływ na to, w jaki sposób starać się o kredyty dla rolników. W tym przypadku chodzi o specyfikę obu form, a w szczególności o to, że:
- Jeśli chodzi o działalność gospodarczą, bank może sprawdzić księgę przychodów oraz rozchodów, która może pomóc w ustaleniu zdolności kredytowej rolnika. Osoby, które prowadzą działalność rolniczą, nie są do tego zobowiązane,
- Jeżeli rolnik prowadzi działalność gospodarczą i przewiduje nadejście okresu, w którym nie będzie zarabiał, może ją zawiesić. Dzięki temu uniknie płacenia obowiązkowych składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz społeczne. Jednak dla banku może to być sygnał, który świadczy o tym, że jego sytuacja finansowa jest niepewna, co może mieć wpływ ewentualne trudności w późniejszej spłacie. W sytuacji działalności rolniczej, rolnik nie jest zobowiązany do informowania o zawieszeniu. Z tego względu w oczach banku, który udziela kredyty dla rolników, taki klient jest bardziej wiarygodny.
Kredyt hipoteczny dla rolnika
Kredyt pod hipotekę to bardzo popularne rozwiązanie, na które decyduje się wielu konsumentów i podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku rolników. W tym przypadku również zabezpieczeniem będzie kupiona nieruchomość, czyli grunty rolne albo gospodarstwo.
Kredyt hipoteczny dla rolników przeznaczyć można np. na kupno nieruchomości albo gruntów rolnych, czy też na budowę gospodarstwa rolnego. Wymagany jest jednak wkład własny. Należy pamiętać, że pożyczka hipoteczna dla rolników wymaga dobrej zdolności kredytowej albo dodatkowego zabezpieczenia, w postaci np. innej hipoteki.
Kredyt obrotowy dla rolnika
Inny rodzaj pożyczki dla rolników to kredyt obrotowy dla rolnika. Udzielany jest na sfinansowanie bieżących wydatków, które dotyczą gospodarstwa rolnego. Można przeznaczyć go np. na zakup materiałów siewnych, pasz, nawozów czy też sadzonek roślin, a także niezbędnych urządzeń rolniczych, np. ciągników czy kombajnów. Istnieje także możliwość zaciągnięcia kredytu obrotowego na pokrycie kosztów, które związane są z zatrudnieniem pracowników (pisaliśmy m.in. Kredyt bez pracy).
Rolnicy systematycznie potrzebujący dodatkowych pieniędzy, mogą zdecydować się na odnawialny kredyt obrotowy dla rolników. To opcja finansowania w formie limitu. W takim przypadku rolnik może liczyć na systematyczne zapewnianie mu środków, dzięki którym może sfinansować wydatki, które związane są z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
Standardowy kredyt gotówkowy dla rolnika
Jeżeli rolnik nie chce zdecydować się na żaden z powyższych kredytów, może wziąć standardowy kredyt gotówkowy dla rolników. Rolnicy mogą skorzystać z bardzo szerokiej oferty kredytów gotówkowych, które znaleźć można w zasadzie w każdym banku (pisaliśmy m.in. Pożyczka do ręki, nie na konto).
Z pewnością największą zaletą kredyty gotówkowego dla rolników jest to, że proces wnioskowania przebiega stosunkowo szybko, bez skomplikowanych kroków (pisaliśmy również: Kredyt gotówkowy online w 15 minut). Kwota kredytu uzależniona jest przede wszystkim od potrzeb kredytobiorcy, zatem mogą to być zarówno niskie sumy, jaki i te, które opiewają na wysokie sumy. Standardowy kredyt gotówkowy dla rolników pozwala na szybkie uzyskanie środków na dowolny cel (pisaliśmy m.in. Jak szybko pożyczyć pieniądze).
Najważniejsze jego cechy to:
- Szybka decyzja kredytowa,
- Minimalne formalności,
- Możliwość przeznaczenia środków na dowolny cel,
- Szeroka oferta kredytowa,
- Korzystne oprocentowanie, a także całkowity koszt zobowiązania,
- Komfortowy okres spłaty.
Kredyt rolniczy inwestycyjny
Ma na celu rozwój działalności rolniczej rolnika. W ten sposób uzyskane pieniądze, można przeznaczyć na wszystko, co może zaprocentować lepszą i bardziej wydajną pracą, np. zakup maszyn, sprzętu rolniczego, gruntów rolnych, czy wybudowanie nowych budynków, z których rolnik będzie korzystał, prowadząc swoją działalność rolniczą.
Kredyt rolniczy konsolidacyjny
Jest to dobre rozwiązanie w przypadku, gdy rolnik ma kilka kredytów to spłaty, które zaczynają mu już ciążyć. W takiej sytuacji kredyt konsolidacyjny dla rolnika polega na tym, że wszystkie zobowiązania połączone zostają w jedno, a spłata ich zostaje rozłożona w taki sposób, że klient jest w stanie je komfortowo spłacić (pisaliśmy m.in. Bardzo trudna konsolidacja). W skrócie, kredytobiorca płaci jedną niższą ratę co miesiąc, a okres kredytowania zostaje wydłużony.
Kredyty rolnicze na zakup maszyn i urządzeń
Mając dokładnie sprecyzowane przeznaczenie, pozyskane dzięki kredytowi środki, można wydać jedynie na zakup maszyn oraz urządzeń, które konieczne są do prowadzenia działalności rolniczej.
Kredyt rolniczy na zakup ziemi
Można z niego skorzystać w przypadku chęci sfinansowania kupna użytków rolnych, jak i zabudowanych terenów o rolniczym przeznaczeniu. Zazwyczaj środki przydadzą się także wtedy, kiedy rolnik planuje remont, budowę albo modernizację istniejących zabudowań rolniczych.
Jakie warunki musi spełnić rolnik, aby uzyskać kredyt?
Tak, jak w przypadku każdego innego zobowiązania, również w przypadku kredytu dla rolników banki wymagają, aby klient miał odpowiednio wysoką zdolność kredytową. Ważna jest również dobra historia kredytowa w Biurze Informacji Kredytowej. Aby otrzymać kredyt dla rolników, klient musi przede wszystkim złożyć szereg dokumentów, m.in.:
- Zaświadczenie z KRUS – kredyt na gospodarstwo wymaga złożenia zaświadczenia o niezaleganiu ze spłatą składek na ubezpieczenie społeczne,
- Zaświadczenie z urzędu gminy, dotyczące powierzchni posiadanego gospodarstwa rolnego,
- Nakaz płatniczy podatku rolnego, razem ze wskazaniem wysokości podatku,
- Faktury oraz rachunki z ostatnich 12 miesięcy,
- Decyzja, dotycząca przyznania dopłat ze środków krajowych albo ze środków z Unii Europejskiej,
- Decyzja naczelnika urzędu skarbowego, dotycząca wysokości podatku,
- Historia rachunku bankowego z ostatnich kilku miesięcy,
- Oświadczenie rolnika z oszacowaniem planowanych dochodów w następnych latach.
Od czego zależy koszt kredytu dla rolnika?
Tak, jak w przypadku pozostałych zobowiązań finansowych, koszt kredytu dla rolnika uzależniony jest od różnych czynników. Na całkowity koszt zobowiązania mają wpływ takie kwestie, jak prowizja za udzielenie finansowania, oprocentowanie, a także dodatkowe koszty, takie jak opłata administracyjna czy przygotowawcza (pisaliśmy m.in. Wniosek o zwrot prowizji bankowej). Ważne jest także okres spłaty kredytu dla rolników, a także kwota, na jaką finansowanie zostało udzielone.
Pisaliśmy również m.in. Pożyczka na oświadczenie przez internet
Należy także zwrócić uwagę na wskaźnik RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania, która obliczana jest na podstawie wszystkich kosztów, dotyczących określonego zobowiązania. Aktualne najkorzystniejszy kredyt dla rolnika oferowany jest w zasadzie przez każdy bank co oznacza, że nie jest łatwo wybrać najbardziej korzystny.
Czy rolnik ma duże szanse na kredyt w banku?
Rolnicy są atrakcyjną grupą klientów, którym banki chętnie udzielają kredytów. Spora część z nich ma własnościowe gospodarstwa rolne o znacznej wartości, które z powodzeniem mogą stanowić zabezpieczenie spłaty kredytu. Opinie, dotyczące rolników wskazują na to, że w rzetelny sposób spłacają oni swoje zobowiązania. Dzięki dobremu zabezpieczeniu, banki w zasadzie nie ponoszą żadnego ryzyka. Dlatego też kredyt pod zastaw gospodarstwa, bez problemu może zostać udzielony rolnikowi (pisaliśmy również: Kredyt hipoteczny pod zastaw mieszkania).
Przeważająca część rolników prędzej lub później zdecyduje się na wzięcie zobowiązania finansowego, tj. kredytu hipotecznego, gotówkowego czy inwestycyjnego. Jeżeli rolnik zdecyduje się na kredyt na atrakcyjnych warunkach oraz dopasuje wysokość rat do swoich możliwości finansowych, kredyt dla rolnika może być świetnym sposobem na uzyskanie dodatkowych środków.
Pieniądze mogą pomóc wydostać gospodarstwo z problemów finansowych, rozwinąć je albo pokryć pewien osobisty wydatek klienta, np. zakup samochodu. Z kolei wydłużony okres spłaty pozwala na spłatę kredytu w swoim tempie, dlatego nie trzeba obawiać się, że miesięczne raty będą zbyt dużym obciążeniem finansowym.
Pożyczka dla rolnika – alternatywa dla banków
Innym sposobem uzyskania finansowania, są pożyczki pozabankowe dla rolników, które oferowane są przez firmy pożyczkowe. Są to produkty, z których zazwyczaj korzystają klienci z nienajlepszą zdolnością i historią kredytową. Nie są w stanie uzyskać zobowiązania w banku, gdyż tej skrupulatnie sprawdza historię oraz zdolność kredytową każdego klienta. Z kolei instytucje pozabankowe nie weryfikują potencjometr pożyczkobiorców w bazach dłużników, takich jak BIK, KRD czy BIG, dlatego też szansę na otrzymanie finansowania ma każdy, nawet osoba zadłużona.
Pożyczka dla rolników – jak wziąć zobowiązanie?
Aby otrzymać zobowiązanie w firmie pożyczkowej, wystarczy złożyć wniosek przez internet, tak jak w przypadku każdej innej pożyczki pozabankowej. Całość formalności można załatwić online, co jest dużym komfortem i ułatwieniem (pisaliśmy m.in. Kredyt online bez wychodzenia z domu). W pierwszej kolejności należy jednak znaleźć odpowiednią ofertę pożyczki dla rolników. W tym celu konieczne jest porównanie kilku lub więcej ofert, różnych firm pożyczkowych. Samodzielne wykonanie tego, nie należy do prostych czynności, dlatego też warto skorzystać z taki narzędzi internetowych, jak ranking pożyczek dla rolników. Kiedy klient podejmie decyzję, może:
- Wejść na stronę wybranej instytucji pozabankowej, gdzie znajduje się kalkulator pożyczkowy. Należy na nim zaznaczyć najważniejsze parametry związane z pożyczką, takie jak wysokość zobowiązania oraz termin jego spłaty,
- Następnie klient musi wypełnić wniosek pożyczkowy, w którym należy wpisać wszystkie wymagane dane i informacje, takie jak imię, nazwisko, itp.,
- Kolejny etap to potwierdzenie swojej tożsamości, co można dokonać na kilka sposobów, choć najpopularniejszy to przelew weryfikacyjny. W tym celu klient musi przelać ze swojego konta bankowego wymagają kwotę, która jest symboliczna, na rachunek pożyczkodawcy. Pożyczka dla rolników jest również możliwa po uprzedniej weryfikacji tożsamości przy pomocy specjalnej aplikacji, do której należy zalogować się z poziomu bankowość elektronicznej albo przez telefon (pisaliśmy m.in. Pożyczki online bez weryfikacji),
- Jeżeli klient przejdzie pozytywnie weryfikację swojej tożsamości, może czekać na pojawienie decyzji pożyczkowej,
- Jeżeli pożyczkodawca zdecyduje się na przyznanie pożyczki na gospodarstwo, środki pojawia się na podanym rachunku tak szybko, jak to możliwe.
Klienci mają również możliwość wzięcia pożyczki dla rolników w sposób stacjonarny. Wówczas klient musi przyjść do placówki firmy pożyczkowej razem z dowodem tożsamości. Tam, wraz z pracownikiem firmy pożyczkowej, dokona wszystkich formalności, a ewentualne środki zostaną wypłacone mu bezpośrednio do ręki.
Jakie wymagania należy spełnić, aby otrzymać pożyczkę dla rolników w firmie pozabankowej?
Klient musi spełnić kilka podstawowych wymagań:
- Ukończyć 18 rok życia,
- Mieć pełną zdolność do czynności prawnych,
- Źródło dochodu,
- Ważny dowód osobisty,
- Adres e-mail,
- Adres zamieszkania na terytorium kraju,
- Aktywny numer telefonu (pisaliśmy również: Pożyczka sms dla zadłużonych).
Firmy pożyczkowe akceptują wynagrodzenie, które pochodzi z prowadzenia działalności rolniczej, dlatego też pożyczki dla rolników są powszechnie udzielane przez instytucje pozabankowe.
Kredyt dla rolnika bez BIK
Rolnicy, którzy mają negatywne wpisy w bazach, takich jak Biuro Informacji Kredytowej moja zastanawiać się, czy możliwe jest wzięcie zobowiązania w przypadku słabej historii kredytowej. Bank nie udzieli takiemu klientowi finansowania, gdyż zobowiązany jest to redukcji ryzyka niewypłacalności, dlatego też dokładnie weryfikuje historię kredytową pożyczkobiorców, wykluczając tych, którzy nie spełniają określonych wymagań.
Pisaliśmy również: Pierwsza pożyczka gratis
Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku pożyczek, które udzielane są przez sektor pozabankowy. Firmy, które udzielają pożyczki dla rolników bez BIK, nie sprawdzają rejestrów dłużników albo weryfikują klientów, jednak istniejące w bazach wpisy, nie mają wpływu na wydaną decyzję w sprawie przyznania pożyczki dla rolników (pisaliśmy m.in. Szybka pożyczka bez sprawdzania).
Kredyt dla rolników z zadłużeniem
Klient, który ma długi, jest automatycznie dyskwalifikowany przez bank. Alternatywą dla osób z zadłużeniem, są pozabankowe pożyczki dla rolników. Tego typu zobowiązanie możliwe jest tylko w firmie pożyczkowej albo u prywatnych inwestorów (pisaliśmy m.in. Pilna pożyczka dla zadłużonych online). Pozabankowi pożyczkodawcy przymykają oko na posiadanie niespłaconych zobowiązań.
Kredyty dla rolników – czy warto się zdecydować na takie finansowanie?
Kredyty dla rolników to dobry sposób na uzyskanie środków przez osoby prowadzące działalność rolniczą, kiedy znajdują się w pogrzebie. Kredyt, który udzielany jest przez bank, będzie z pewnością tańszy, niż pożyczka dla rolników, którą można uzyskać w firmie pozabankowej. Jednak w przypadku braku możliwości wzięcia zobowiązania w banku, warto zdecydować się na pozabankowe zobowiązanie, w pierwszej kolejności porównując kilka najlepszych ofert.
Kredyty dla rolników to świetne rozwiązanie, które umożliwi pozyskanie środków, które konieczne są na różnorodne cele, związane z gospodarstwem. W wielu przypadkach specjalne kredyty dla rolników pozwalają im na rozpoczęcie działalności, a także realizację planów zawodowych.
