Co po liceum? Co robić po szkole średniej? Studia czy praca?

Co robić po szkole średniej? To pytanie, które zadają sobie wszyscy absolwenci szkół średnich. Czy lepiej się usamodzielnić, iść do pracy i zacząć prowadzić dorosłe życie? A może dalej się kształcić, wybrać szkołę policealną lub studia? Dzienne czy zaoczne? Na jakim kierunku, czy lepsza będzie uczelnia państwa, czy prywatna? Pytań jest mnóstwo, młodzi ludzie muszą jedną z ważniejszych decyzji w życiu.

Ukończenie szkoły średniej daje różne możliwości, ciężko zdecydować, która opcja będzie najlepsza. Warto dokładnie się zastanowić, bo decyzja, co robić po szkole średniej jest bardzo ważna, ma wpływ na całe dorosłe życie. Każdy wybór ma swoje plusy i minusy, warto je poznać i wybrać optymalne rozwiązanie.

Co robić po szkole średniej – praca po szkole średniej

Kończysz szkołę, zdajesz maturę i zastanawiasz się, co robić po szkole średniej. Na razie masz dość nauki, chciałbyś zacząć zarabiać, rozpocząć samodzielne, dorosłe życie. Jeżeli tak myślisz, to najlepszym rozwiązaniem dla ciebie jest praca po zakończeniu szkoły średniej. Oczywiście ta opcja nie musi być ostateczna, po jakimś czasie możesz zmienić zdanie i kontynuować naukę. Ale na razie powinieneś zacząć rozglądać się za ciekawym i dobrze płatnym zajęciem.

Pracę po szkole średniej można znaleźć bez większego problemu, ale nie zawsze będzie ona spełnieniem marzeń (pisaliśmy m.in. ile można zarobić w pierwszej pracy i tutaj: ile może zarobić student i tutaj: szkoła policealna a umowa zlecenia i ZUS).

Większe szanse na atrakcyjne oferty mają absolwenci techników i liceów zawodowych. Osoby, które mają konkretny zawód, mogą szukać zatrudnienia w swojej branży. Zarobki po liceum są najczęściej niższe niż po ukończeniu technikum.

Absolwenci szkół ogólnokształcących mogą zdecydować się na staże zawodowe, które pozwolą zdobyć praktyczne umiejętności i doświadczenie zawodowe (pisaliśmy m.in. ile lat pracy daje szkoła). Kończąc szkołę, warto stworzyć dobre CV, podkreślić w nim swoje mocne strony, posiadane umiejętności i kompetencje miękkie.

Szanse na pracę zwiększa dobra znajomość języków obcych, więc warto zadbać o tę umiejętność. Pracy można szukać poprzez Urzędy i Agencje Pracy, przeglądając ogłoszenia lub odwiedzając wybrane zakłady. Najpopularniejsze zawody po szkole średniej to:

• Sprzedawca lub przedstawiciel handlowy – w tych zawodach nie jest potrzebne wykształcanie kierunkowe, dlatego do pracy chętnie przyjmowanie są absolwenci liceów ogólnokształcących. Cechy, które są ważne to łatwość nawiązywania kontaktów, dokładność, dyspozycyjność, chęć do rozwoju (pisaliśmy m.in. tutaj: kim jest merchandiser oraz tutaj: obowiązki kierownika sklepu).

• Zarobki są bardzo zróżnicowane, najczęściej na początek młodzi ludzie otrzymują pensję minimalną, ale za dobre wyniki przewidziane są premie, sklepy zachęcają również różnorodnymi benefitami, np. kartą Multisport czy bezpłatną opieką medyczną. Przedstawiciele handlowi mogą liczyć na zarobki w granicach 3700 zł, najczęściej mają do dyspozycji służbowy telefon, laptop oraz samochód.

• Kierowca – do pracy na tym stanowisku wymagane jest prawo jazdy w wybranej kategorii. To praca przede wszystkim dla mężczyzn, wymaga dużej dyspozycyjności, odpowiedzialności, umiejętności pracy pod presją czasu. Można pracować w firmach logistycznych, zajmujących się przewozem towarów zarówno w kraju, jak i za granicą. Zarobki w tej branży są atrakcyjne. Wielu absolwentów zarabia na początek 4-5 tys. netto, ale wraz ze stażem pracy stawka idzie do góry

• Praca w branży beauty – to praca dla młodych kobiet, które nie planują w najbliższej przyszłości iść na studia. Aby móc pracować w zawodzie kosmetyczki, stylistki paznokci czy makijażystki należy ukończyć kursy zawodowe oraz odbyć staż w salonie kosmetycznym. Zarobki w tej branży są mocno zróżnicowane, zaczynają się od najniższej krajowej, ale osoby, które mają dużo klientów, są dobre, w tym co robią, mogą liczyć na dużo większe pieniądze (pisaliśmy m.in. tutaj: ile zarabia kosmetolog). 

• Technik farmaceutyczny – to praca do absolwentów techników medycznych lub osób, które ukończyły odpowiednie kursy. Pracować można w aptekach lub sklepach medycznych, które stają się coraz bardziej potrzebne. Według ostatnich badań technicy zarabiają od 3200 PLN do 4200 PLN. Zarobki uzależnione są od regionu kraju oraz stażu na danym stanowisku.

• Praca w gastronomii – kucharz, kelner, cukiernik, to zawody, które nigdy nie przestaną być potrzebne. To idealna praca dla absolwentów techników gastronomicznych, którzy mogą pracować m.in. na stanowisku szefa kuchni. Praca jest wymagająca, ale w zależności od miejsca i renomy restauracji, gwarantuje pewność zatrudnienia oraz atrakcyjne zarobki.

Rozpoczęcie pracy zaraz po ukończeniu szkoły średniej ma dużą zaletę. Młodzi ludzie nie zawsze wiedzą, co chcą robić w przyszłości, a praca pozwala odkryć, co chcą robić w życiu. Wielu absolwentów wybiera kierunek studiów bez większego zastanowienia, idą tam, gdzie znajomi, wybierają uczelnie blisko domu.

Sprawdź także: Zatrudnienie bezrobotnego

To niestety błąd, bo osoby, które uczą się tylko dla papierka, nie są z reguły usatysfakcjonowane pracą zawodową. Dzięki poznaniu specyfiki danej branży łatwiej podjąć decyzje i wybrać dalszy kierunek kształcenia.

Część młodych osób wybiera wyjazd z Polski i pracę za granicą. To kolejna możliwość, którą warto rozważyć. Praca w Anglii, Irlandii czy u naszych zachodnich sąsiadów zapewnia lepsze zarobki i umożliwia godne życie. Wiele osób zostaje za granicą na stałe, zakłada tam rodziny, nie wiąże swojej przyszłości z Polską (pisaliśmy m.in. praca za granicą a urlop).

Co robić po szkole średniej? Może studia?

Zdanie egzaminu dojrzałości otwiera drogę na studia. To opcję wybiera spora grupa absolwentów szkół średnich, którzy chcą kontynuować naukę i doskonalić swoje umiejętności. Wybór kierunku nie jest łatwy. Niektórzy absolwenci kierują się swoimi zainteresowaniami, inni wybierają kierunki, które dają duże perspektywy i szanse znalezienie zatrudnienia. Często decyzja o wyborze kierunku studiów podejmowana jest pod presją rodziców lub otoczenia, jest wynikiem podążania za modą i ma niewiele wspólnego z zainteresowaniami.

W życiu ważne jest, aby robić to, co sprawia przyjemność, dlatego nie warto sugerować się tym, co mówią inni. Decyzja o wyborze studiów powinna być podjęta samodzielnie, po dokładnym przeanalizowaniu własnych potrzeb, marzeń, umiejętności i predyspozycji. Jeżeli samodzielne podjęcie decyzji o wyborze dalszej ścieżki edukacyjnej jest trudne, można skorzystać z pomocy doradcy zawodowego. Specjalista wykona odpowiednie testy, przeprowadzi wywiad i pomoże określić predyspozycje zawodowe.

Dzięki jego pomocy łatwiej będzie zdecydować, co robić po szkole średniej, jakie studia wybrać. Jeżeli kierunek zostanie wybrany, pozostanie wybór uczelni. Tutaj warto kierować się dostępnymi rankingami, ponieważ nie wszystkie szkoły wyższe kształcą na tym samym poziomie. Można poczytać informacje w internecie, popytać znajomych, sprawdzić, po których uczelniach najłatwiej jest znaleźć pracę. Można uczyć się na uniwersytetach, uczelniach pedagogicznych, ekonomicznych, technicznych, medycznych, teologicznych, artystycznych, rolniczych czy na wyższych szkołach zawodowych.

Czytaj także: 40 godzinny tydzień pracy, a praca w sobotę

Wiele uczelni organizuje dni otwarte, podczas których można poznać wykładowców, porozmawiać ze studentami, zapoznać się z ofertą szkoły wyższej (pisaliśmy m.in. co daje szkoła policealna).

Czy można pogodzić studia dzienne z pracą?

Studia dzienne wybierają najczęściej osoby, które mogą liczyć na wsparcie rodziny lub utrzymują się ze stypendium naukowego. Zajęcia na uczelnie trwają często wiele godzin, dlatego znalezienie pracy na etat jest  często niemożliwe. Studenci mogą jedynie pracować w weekendy lub przez kilka godzin w wybrane dni. Popularne branże, w których studenci kierunków dziennym mogą zarobić na swoje potrzeby to:

• Gastronomia – studenci mogą pracować jako kelnerzy, pomoce kuchenne.
• Telemarketing – to praca, którą z łatwością można dopasować do planu zajęć na uczelni.
• Logistyka – popularnym zajęciem, które wykonują studenci, jest dostarczanie paczek w firmach kurierskich. 

Młodzi ludzie pracują najczęściej na podstawie umów cywilnoprawnych. Bardzo często pracują bez umów, np. udzielając korepetycji, opiekując się dziećmi czy osobami starszymi. Popularnością u studentów cieszą się różnego rodzaju zlecenia, często związane z kierunkiem studiów. Mogą to być np. usługi copywriterskie, zlecenia graficzne, serwisowanie komputerów, pomoc przy wypełnianiu wniosków i dokumentów itp. Tego typu prace nie dają wysokich zarobków, ale pozwalają zarobić na swoje potrzeby i przyjemności życia studenckiego.

Najbardziej popularne kierunki studiów

Studia wyższe do świetna opcja dla młodych ludzi, którzy chcą się dalej uczyć, mają sprecyzowane zainteresowania, wiedzą, co chcą robić w przyszłości. Według badań z 2020 roku młodzi ludzie najczęściej wybierają takie kierunki, jak:

• Informatyka – popyt na zawody informatyczne z roku na rok jest coraz większy. Programiści, informatycy, graficy komputerowi to zawody, które będą nieustanie poszukiwane. Jest to związane z rozwojem nowych technologii, automatyzacją wielu procesów. Osoby, które ukończyły kierunki informatyczne, mają szansę na pracę w dużych korporacjach, zakładach przemysłowych, urzędach, firmach prywatnych. Mogą również założyć własną działalność, w wybranej specjalizacji (pisaliśmy m.in. ile zarabia informatyk po technikum).

• Zarządzanie i ekonomia– ten kierunek cieszy się popularnością od wielu lat. Daje szerokie możliwości wyboru ścieżki zawodowej. Absolwenci zarządzania mogą pracować w instytucjach finansowych, firmach konsultingowych, towarzystwach ubezpieczeniowych, funduszach inwestycyjnych, biurach rachunkowych czy międzynarodowych korporacjach. Mogą zajmować się zarządzanie zasobami ludzkimi, prowadzić agencje zatrudnienia lub być specjalistami w działach HR (pisaliśmy m.in. na czym polega praca rekrutera).
• Psychologia – to kolejny kierunek, który z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Ma to duży związek z kondycją psychiczną Polaków, którzy coraz częściej korzystają z pomocy specjalistów, chodzą na różnego rodzaju terapie. Magister psychologii może pracować w szpitalach, ośrodkach zdrowia, poradniach dla dzieci i dorosłych, prowadzić własną działalność.
• Prawo – to kierunek trudny, wymagający, ale dający pewność zatrudnienia oraz gwarantujący wysokie zarobki. Osoby, które chcą zostać prawnikami, muszą liczyć się z tym, że samo ukończenie wyższej uczelni to dopiero wstęp do kariery. Potem pozostaje wybór specjalności, aplikacja lub zdobywanie wyższych stopni naukowych (po studiach prawniczych niekoniecznie trzeba pracować w kancelarii – można wykorzystywać wiedzę, będąc np. specjalistą do spraw prawa pracy).
• Budownictwo – studia techniczne są najczęściej wybierane przez młodych mężczyzn, fanów nauk ścisłych. Absolwenci wydziałów budowlanych mogą pracować w budownictwie wodnym, inwentarskim i ziemnym. Ukończone studia dają możliwość pracy na stanowisku projektanta, wykonawcy budowlanego. Aby zwiększyć swoje szanse na rynku pracy, trzeba zapisać się do Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa, odbyć dwuletni staż w biurze projektowym, a także roczną praktykę na budowie, trzyletnie praktyczne przygotowanie i zdać egzamin. Inżynierowie budownictwa prace mogą znaleźć zarówno w Polsce, jak i za granicą. 

Inne popularne kierunki studiów to medycyna, filologia angielska, finanse i rachunkowość, logistyka, inżynieria produkcji, mechanika, robotyka i automatyka.

A może praca i studia jednocześnie?

Nie wiesz, co robić po szkole średniej? Możesz połączyć dwie możliwości, tzn. kontynuować naukę i jednoczenie pracować. Aby było to możliwe do wykonania, najlepiej wybrać studia wieczorowe lub zaoczne. Rozwiązanie wymaga dużego wysiłku i samozaparcia, bo ciężko jednocześnie uczyć się i pracować, ale umożliwia jednocześnie bycie samodzielnym i podnoszenie swoich kwalifikacji. Na jednoczesną prace i naukę decydują się często osoby, które nie mogą liczyć na wsparcie rodziny.

Studnia wieczorowe lub zaoczne umożliwiają pracę w normalnym wymiarze godzin. Niestety, zostaje mało czasu na życie prywatne. Po pracy trzeba się uczyć, a wieczorami lub w weekendy chodzić na wykłady.

Szkoły policealne dla dorosłych

Osoby, które skończyły licea, ale z różnych przyczyn nie chcą kontynuować nauki na studiach, mogą zdecydować się na szkoły policealne. Jeżeli nie wiesz,co robić po szkole średniej, zapoznaj się z ofertą tego rodzaju placówek. Aby rozpocząć naukę, nie jest potrzebne świadectwo dojrzałości. Taka forma nauki daje możliwość zdobycia wiedzy teoretycznej i praktycznej w krótkim czasie. Nauka trwa zazwyczaj rok lub dwa lata, umożliwia zdobycie zawodu i rozpoczęcie kariery w wybranej branży.

W trakcie nauki duży nacisk kładziony jest na umiejętności praktyczne, dzięki temu młodzi ludzie wychodzą pełni nowych umiejętności. Szkoły policealne oferują duży wybór kierunków. Obecnie dużym zainteresowaniem cieszą się kierunki medyczne, np. ratownik medyczny, technik farmacji, pomoc dentystyczna, higienistka stomatologiczna, opiekunka dla dzieci, opiekun osób starszych. Niezmiennie od lat popularne są kierunki kształcące przyszłych ekonomistów, kadrowców czy pracowników biurowych (pisaliśmy m.in. ile zarabia pracownik biurowy). Popularnością cieszy się również nauka na kierunku technik usług kosmetycznych.

Po ukończeniu szkoły można pracować w salonach kosmetycznych, salonach odnowy biologicznej lub otworzyć własną działalność. Co ważne, nauka może odbywać się w formie dopasowanej do potrzeb uczniów. Mogą go być zajęcia weekendowe lub popołudniowe, dzięki czemu zajęcia nie kolidują z podjęciem pracy zarobkowej. Nauka w tego typu placówkach często kończy się uzyskaniem zaświadczenia MEN, które upoważnia do wykonywania zawodu na terenie całej Unii Europejskiej.

Kursy zdalne – wygodna forma podnoszenia swoich kwalifikacji

Dużym zainteresowaniem wśród absolwentów szkół średnich cieszą się kursy zdalne, które umożliwiają zdobycie nowych kwalifikacji w dogodnym czasie, bez wychodzenia z domu. Ta forma jest idealna dla osób, które po zakończeniu nauki rozpoczęły pracę, mają mało czasu, ale chcą zdobyć nowe umiejętności i poszukać innego zatrudniania. Dobrze prowadzone kursy zdalne nie różnią się mocno od zajęć stacjonarnych. Jedyną różnicą jest to, że nie odbywają się w sali wykładowej, a przed monitorem komputera. Jeżeli nie masz pomysłu, co robić po szkole średniej, rozważ tę możliwość. Metoda jest skuteczna, efektywna, ma wiele zalet. Główne z nich to:

• Elastyczny czas nauki – kursy online umożliwiają naukę w dogodnym czasie, dlatego są świetnym rozwiązaniem dla osób pracujących. Szkoły proponują dogodne godziny, biorą pod uwagę potrzeby kursantów. Część kursów ma formę asynchroniczną, inne synchroniczną, gdzie zajęcia odbywają się w czasie rzeczywistym. Kursanci mogą aktywnie uczestniczyć w lekcjach, rozmawiać z wykładowcami, zadawać pytania. Kurs można dobrać do swoich potrzeb, uczyć się w wolnym czasie, według swoich możliwości.

• Duży wybór kursów – placówki organizujące kursy online oferują bogatą tematykę kursów. Dużą popularnością cieszą się zajęcia związane z programowaniem, informatyką, grafiką komputerową. Często wybierane są również kursy kadrowe, językowe, uczące księgowości czy administracji. Wybór jest duży, bez problemu można znaleźć zajęcia odpowiadające własnym potrzebom. Dobre szkoły zapewniają materiały dydaktyczne, pozwalają na odtwarzanie materiałów audiowizualnych, a to ułatwia samokształcenie i zdobywanie nowych umiejętności.

• Oszczędność czasu i pieniędzy – młodzi ludzi najczęściej liczą każdy grosz, dlatego kursy zdalne są dla nich świetnym rozwiązaniem. Są dużo tańsze niż zajęcia stacjonarne, odpadają również koszty dojazdu i zakwaterowania. Koszty zredukowane są do minimum, problemem nie jest również czas potrzebny na dojazdy. Uczyć się można w każdym miejscu, wystarczy tylko dostęp do komputera i internetu.

• Dostępność – kursy zdalne to świetna opcja dla absolwentów ze wsi i małych miasteczek, gdzie dostęp do dobrych szkół jest ograniczony. Dzięki sieci młodzi ludzie mogą korzystać z kursów prowadzonych przez najlepszych wykładowców, z całej Polski. Dzięki temu mogą rozwijać się, a to daje nowe możliwości kariery zawodowej (pisaliśmy m.in wady i zalety szkoleń online).

Kursy prowadzone przez internet są tak samo ważne i cenione, jak zajęcia stacjonarne. Dobre placówki umożliwiają zdawanie egzaminów i otrzymanie certyfikatu, który ma taką samą wartość jak dokument z typowego kursu. Certyfikaty i świadectwa są honorowane przez pracodawców, pozwalają szukać pracy w określonym zawodzie.

Co robić po szkole średniej? Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. Perspektywa studiowania przez kilka lat nie jest dobrą opcją dla wszystkich młodych ludzi. Studia nie zawsze gwarantują znalezienia dobrej pracy, dlatego warto również rozważyć inne opcje. Czasami wybór innej ścieżki okazuje się strzałem w dziesiątkę i rozpoczęcie pracy od razu po ukończeniu szkoły czy zapisanie się na zdalny kurs, daje ogromne szanse. Wiele osób, które nie ukończyło studiów, zrobiło karierę.

Zarobki po technikum są często wyższe niż po ukończeniu wyższej uczelni. Oczywiście każdy musi podjąć decyzję sam, bo tak naprawdę ciężko zdecydować, która ścieżka edukacyjna jest najlepsza. Kiedyś tytuł magistra otwierał drzwi niemal do wszystkich dużych zakładów, dzisiaj wykształcanie jest ważne, ale równie mocno liczą się umiejętności oraz kompetencje miękkie. Pójście na studia jest oczywiście również dobrym wyborem. Daje możliwość zdobycia nowych umiejętności i kwalifikacji do wykonywania określanego zawodu.

To również możliwość dalszego rozwoju. Absolwenci wyższych uczeni mogą zostać wykładowcami, rozwijać się, zdobywać kolejne stopnie naukowe. Każdy młody człowiek musi rozważyć wszystkie plusy i minusy nauki lub pracy po szkole średniej, zdecydować, co jest dla niego najważniejsze i podjąć samodzielną decyzję.