Spadek u notariusza – czy u notariusza można stwierdzić nabycie spadku i czy taki sposób załatwienia sprawy spadkowej jest szybszy niż procedura sądowa? Tak. Spadek u notariusza da się załatwić. Oczywiście nie obejdzie się bez pewnych kosztów (co ciekawe – wyższych niż w postępowaniu sądowym o stwierdzenie nabycia spadku), ale mimo wszystko warto rozważyć ten sposób.
Jeśli spadkobiercy nie budzą wątpliwości, są znani, żaden ze spadkobierców nie został uznany za zaginionego, okoliczności nabycia spadku nie budzą wątpliwości, nabycie spadku u notariusza odbędzie się raczej bezproblemowo.
Spadek – czym tak naprawdę jest i kogo może on dotyczyć?
Śmierć najbliższych członków rodziny bardzo często pociąga za sobą konieczność rozwiązania spraw wiązanych ze spadkiem. Pojęcie to rozumieć należy jako zbiór zarówno praw, jak i obowiązków należących do spadkodawcy, za które w chwili jego śmierci odpowiedzialni stają się jego następcy prawni, czyli spadkobiercy. W zależności od sytuacji, może to być jedna osoba (np. współmałżonek) bądź wiele ludzi (np. dzieci bądź wnuki).
Pisaliśmy m.in. Darmowa pomoc prawna dla kobiet
Zazwyczaj wszelkie zobowiązania oraz dobra są przekazywane osobom najbliżej spokrewnionym, jednakże zdarza się, że potwierdzona notarialnie ostatnia wola zmarłego wskazuje na kogoś, z kim nie była w żaden sposób oficjalnie bądź genetycznie powiązana. W wyniku tych dwóch opcji, podczas dziedziczenia możemy mieć do czynienia z dziedziczeniem ustawowym bądź dziedziczeniem testamentowym.
Ponadto, warto podkreślić, że spadkobiorcą nie musi być osoba fizyczna. Może nim zostać zarówno firma bądź instytucja, pod warunkiem, że zostanie ona jasno wskazana w testamencie potwierdzonym notarialnie przez spadkodawcę.
Zaleca się, aby wszelkie sprawy spadkowe rozwiązywać możliwie jak najszybciej od śmierci spadkodawcy. W przypadku, kiedy żaden z członków rodziny nie zgłasza wątpliwości związanych z przekazaniem spadku, proces przekazania wszelkich dóbr i obowiązków przebiega sprawnie. Problemy zaczynają się gdy, krąg spadkobierców nie jest akceptowany przez chociażby jedną ze stron mających prawo do uczestniczenia w sprawie. Formalne potwierdzenie praw do spadku można rozwiązać na dwa sposoby:
- kierując sprawę na drogę sądową
- uzyskując stwierdzenie nabycia spadku u notariusza.
Obie formy umożliwiają uzyskanie dokumentów potwierdzających prawo do odziedziczenia spadku. Jeszcze kilkanaście lat temu wszystkie tego typu sprawy były załatwiane na drodze sądowej. Od pewnego czasu możliwe jest jednak korzystanie z usług notariusza. Czy załatwianie spraw spadkowych na drodze notarialnej jest wygodniejszym rozwiązaniem?
Czy wszystkie sprawy mogą być potwierdzone przez notariusza? Ile kosztuje tego typu proces? Co powinna wiedzieć każda osoba mająca do załatwienia sprawę spadkową? Najważniejsze informacje zapewniające odpowiedzi na przedstawione pytania zostały zawarte w tekście poniżej.
Załatwić spadek u notariusza czy w sądzie?
Obecnie, w większości przypadków sprawa spadkowa jest przeprowadzana za pośrednictwem notariusza. Jest to rozwiązanie które umożliwia załatwienie wszystkich niezbędnych formalności w znacząco krótszym czasie i legalnie praktykuje się je w Polsce od 1 marca 2009 roku. Jednakże, należy podkreślić, że w niektórych sytuacjach notariusz nie będzie miał prawa sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia.
Pisaliśmy m.in. Bezpłatna pomoc prawna – kto może z niej skorzystać?
Są to przypadki w których podczas sporządzania protokołu dziedziczenia nie były obecne wszystkie osoby, które mogłyby być potencjalnymi spadkobiercami. Rozwiązanie spraw spadkowych u notariusza staje się niemożliwe również w momencie istnienia testamentów, które nie zostały otwarte lub ogłoszone.
Co więcej, niemożliwe jest również załatwienie spadku u notariusza jeżeli spadkodawca w momencie śmierci nie posiadał żadnego obywatelstwa, nie mieszkał na terenie Rzeczypospolitej Polskiej bądź posiadał dobra leżące poza granicami naszego kraju. Mimo istnienia wielu ograniczeń, zdecydowana większość spraw spadkowych to sytuacje nieskomplikowane, pasujące do standardowego schematu postępowania, którym może zająć się notariusz.
W przypadkach nie budzących żadnych wątpliwości czy zastrzeżeń przeprowadzenie sprawy spadkowej u notariusza może zaoszczędzić dużo czasu oraz niepotrzebnych emocji. Obecnie proces dziedziczenia zachodzi niezależnie od tego, czy sporządzone zostały w tym zakresie jakiekolwiek dokumenty.
Sprawa spadkowa u notariusza – jak przebiega?
- Protokół dziedziczenia
Jak załatwić spadek u notariusza? Każdy spadek u notariusza jest załatwiany według narzuconego przez prawo schematu. Pierwszą czynnością wykonywaną przez notariusza od spadku jest sporządzenie protokołu dziedziczenia. Nie ma znaczenia czy jest to dziedziczenie ustawowe czy dziedziczenie testamentowe. To pewnego rodzaju wstęp do przygotowania aktu poświadczenia dziedziczenia.
Dokument ten jasno określa która osoba bądź osoby mogą zostać spadkobiercą/ami po konkretnym spadkodawcy. Jest on odpowiednikiem sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku i charakteryzuje się taką samą mocą prawną. Ponadto, w protokole dziedziczenia uwzględnia się wszystkie okoliczności, które mogą w jakiś sposób wpływać na przekazanie spadku.
Podczas sporządzania tego dokumentu najważniejsze jest aby obecne były wszystkie zainteresowane osoby, które mają prawo do dziedziczenia spadku (zarówno spadkobiercy ustawowi, jak i testamentowi). Niedozwolone jest korzystanie z pomocy pełnomocnika.
Spadek u notariusza na tym etapie charakteryzuje się również tym, że notariusz zobowiązany jest pouczyć wszystkich biorących udział w spisywaniu omawianego dokumentu o prawnym obowiązku ujawnienia wszystkich posiadanych informacji, które zostały objęte w treści protokołu dziedziczenia.
Każda obecna osoba musi być jasno poinformowana o tym, że za składanie fałszywych oświadczeń będzie mogła zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej.
Dodatkowo, notariusz od spadku do protokołu dziedziczenia załącza szereg innych, niezbędnych dokumentów na które składają się:
- oświadczenie spadkobiercy/spadkobierców o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku (tylko jeżeli od śmierci spadkodawcy nie upłynęło więcej niż sześć miesięcy)
- odpis aktu zgonu spadkodawcy
- odpis aktu stanu cywilnego osoby/osób powołanych do spadku ustawowo
- wszelkie inne dokumenty, które mogą w jakiś sposób wpłynąć na decyzję, kto zostanie docelowym spadkobiercą
Ponadto, jeżeli nie nastąpiło jeszcze złożenie testamentu, obowiązkiem notariusza jest jego otwarcie oraz oficjalne ogłoszenie. Konieczne jest, aby z tych czynności sporządzić osobny protokół potwierdzający ich wykonanie.
Pisaliśmy m.in. Darmowe porady prawne – czy warto z nich skorzystać?
Po wykonaniu wszystkich opisanych powyżej czynności rozpatrywany spadek u notariusza przechodzi na kolejny etap dokumentacji. Na podstawie protokołu dziedziczenia, który nie budzi u notariusza od spadku żadnych wątpliwości, przygotowuje on akt poświadczenia dziedziczenia.
Najważniejsze, aby przed poprzedzeniem tego etapu oficjalnie ustalone zostało to, ilu jest spadkobierców oraz kto dokładnie nimi jest oraz jak wygląda podział dóbr, praw i obowiązków spadkodawcy pomiędzy spadkobiercami.
- Akt poświadczenia dziedziczenia
Jak zostało już opisane, dokument ten jest przygotowywany przez notariusza od spadku po rzetelnym przygotowaniu protokołu dziedziczenia. Musi posiadać on następujące informacje umożliwiające rozwiązanie sprawy:
- jasno określa krąg spadkobierców (zarówno ustawowych jak i testamentowych)
- określa osobę spadkodawcy
- jasno określa stopień udziałów w spadku każdego spadkobiercy
- zawiera tytuł dziedziczenia.
Notariusz może sporządzić ten dokument, bez względu na to czy dziedziczenie będzie zaliczać się do dziedziczenia ustawowego czy testamentowego. Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ma na celu potwierdzenie przejęcia spadku przez spadkobiercę czy spadkobierców. W tym momencie warto dodać, że prawo zawarte w Kodeksie Cywilnym nie wskazują, że przeprowadzanie opisywanych procedur jest obowiązkiem osób dziedziczących spadek.
W praktyce jednak okazuje się, że bez tego dokumentu właściciele spadku nie będą mieli w jaki sposób udowodnić swoich praw do dób, praw i obowiązków po spadkodawcy. W konsekwencji może nawet dojść do uniemożliwienia odzyskania należności od dłużnika spadkodawcy.
A więc mimo braku obowiązku prawnego każda osoba, która ma do czynienia ze spadkiem powinna jak najszybciej po śmierci spadkodawcy doprowadzić do powstania aktu poświadczenia dziedziczenia. Według prawa ma na to sześć miesięcy od śmierci spadkodawcy.
- Rejestracja aktu poświadczenia dziedziczenia w elektronicznym Rejestrze Spadkowym
Czynność tą wykonuje notariusz. W tym przypadku nie jest już konieczna obecność potencjalnych spadkobierców. Rejestracja aktu poświadczenia dziedziczenia w elektronicznym Rejestrze Spadkowym powinna zostać dokonana bezpośrednio po jego sporządzeniu. Notariusz od spadku korzystając z systemy teleinformatycznego wprowadza niezbędne dane zawarte w akcie poświadczenia dziedziczenia.
Po zakończeniu tej czynności zobowiązany jest do opatrzenia rejestracji kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Następnie, wpis zostaje przyjęty do ogólnopolskiego systemu zawierającego informacje o spadkach.
Notariusz w chwili otrzymania zawiadomienia o potwierdzeniu zarejestrowania konkretnego aktu uzyskuje również numer wpisu. Kolejną czynnością, którą musi wykonać jest dodanie adnotacji o pomyślnej rejestracji aktu poświadczenia dziedziczenia.
Musi w niej zostać zawarta data wpisu oraz jego numer. Rejestr Spadkowy zawiera wszystkie niezbędne informacje dotyczące spadku na który oprócz daty wykonania wpisu i jego numeru składają się: daty oraz miejsce sporządzenia dokumentów poprzedzających rejestr aktu poświadczenia dziedziczenia; dane notariusza oraz siedziby jego kancelarii; dane spadkodawcy, którymi posługiwał się za życia jak i jego akt zgonu.
Rejestracja aktu poświadczenia dziedziczenia jest odrzucana przez system jeżeli, spadek został już raz wprowadzony do Rejestru Spadkowego.
Jest to ostatni etap mający na celu doprowadzenie do załatwienia sprawy spadkowej u notariusza. Akt poświadczenia dziedziczenia, który został zarejestrowany w Rejestrze Spadkowym jest dokumentem potwierdzającym prawomocne nabycie spadku. Na jego podstawie spadkobiorca może udowodnić, że jest obecnie właścicielem dóbr, praw i obowiązków spadkodawcy.
Najważniejsze informacje w skrócie – pytania i odpowiedzi:
W jakich przypadkach sprawa spadkowa może być załatwiona za pośrednictwem notariusza?
Spadek u notariusza może zostać załatwiony zarówno jeżeli będzie on dziedziczono ustawowo jak i testamentowo. Warunkiem jest również osobista obecność wszystkich osób, których sprawa spadkowa dotyczy.
W jakich przypadkach spadek u notariusza nie może zostać załatwiony i musi przejść przez sąd?
Notariusz nie ma prawa wykonać aktu poświadczenia dziedziczenia, a co za tym idzie – doprowadzić sprawy spadkowej do końca w przypadku dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych [prawo o notariacie, art. 95a.]. Ponadto niemożliwe jest załatwienie spadku u notariusza gdy:
- niemożliwa jest obecność wszystkich spadkobierców podczas spotkania z notariuszem
- dochodzi do nieporozumień pomiędzy spadkobiercami odnośnie podziału spadku
- spadkodawca w chwili śmierci nie posiadał żadnego obywatelstwa
- spadkodawca nie mieszkał na terenie Rzeczpospolitej Polskiej
- spadkodawca posiadał nieruchomości poza terenami Rzeczypospolitej Polskiej
- istnieją testamenty, które nie zostały otworzone lub ogłoszone
Jak przebiega proces załatwiania spadku u notariusza?
Pierwszym etapem jest spisanie protokołu dziedziczenia podczas którego spisywania muszą być obecni wszyscy uprawnieni do otrzymania spadku. Następnie, na podstawie tak przygotowanego dokumentu notariusz od spadku przygotowuje akt poświadczenia dziedziczenia, który bezpośrednio po stworzeniu rejestruje w elektronicznym rejestrze spadkowym.
Wyjątkiem od tego schematu są przypadki, w których testament nie został jeszcze otwarty i ogłoszony. Wtedy notariusz przed spisaniem protokołu dziedziczenia ma obowiązek otworzyć i ogłosić testament.
Kto może być brany pod uwagę podczas dziedziczenia spadku?
Według ustawy do otrzymania spadku uprawnieni są najbliżsi członkowie rodziny – przy czym pierwszeństwo do dziedziczenia zawsze ma współmałżonek, następnie dzieci, wnuki, rodzeństwo itd.. Jeżeli spadkodawca przed śmiercią sporządził testament i potwierdził go notarialnie, miał prawo jako spadkobiercę wskazać dowolną osobę – nawet w żaden sposób z nim nie spokrewnioną.
W takich przypadkach mamy do czynienia z dziedziczeniem testamentowym. Pod uwagę brane są również osoby, na które spadkodawca poczynił zapisy windykacyjne.
Spadek u notariusza – jakie są plusy?
Największą zaletą załatwiania spraw związanych z dziedziczeniem za pośrednictwem notariusza a nie sądy jest tempo załatwiania wszystkich spraw. Cały proces zdecydowanie przedłuża się, jeżeli jest rozpatrywany na drodze sądowej. Przy odpowiedniej organizacji wszystkich zainteresowanych spadkiem całość niezbędnych dokumentów można przygotować w jeden dzień roboczy.
Spadek u notariusza – jakie są wady?
Przede wszystkim nie wszystkie sprawy spadkowe mogą być załatwione u notariusza. Jak już zostało wspomniane wcześniej – jeżeli budzą one jakiekolwiek wątpliwości, będą musiały być rozpatrywane na drodze sądowej. Ponadto, należy liczyć się z tym, że notariuszowi będzie trzeba zapłacić więcej niż za postępowanie sądowe.
Ile kosztuje spadek u notariusza?
Maksymalna kwota, jaką może zażądać notariusz od spadku za sporządzenie protokołu dziedziczenia to 100 PLN, natomiast za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia 50 PLN. Są to stawki ograniczone prawnie, określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej
Dodatkowo, notariusz ma prawo doliczyć do końcowej ceny wynagrodzenie za przeprowadzenie innych działań podczas załatwiania spadku. Może to być na przykład otwarcie i ogłoszenie testamentu. Ponadto, dopłacić trzeba również za ewentualne dodatkowe wypisy aktu notarialnego. Podane kwoty to stawki netto, należy doliczyć do nich 22% podatku VAT.
Czy akty poświadczenia dziedziczenia załatwiony u notariusza ma moc prawną?
Tak, nie ma różnicy czy taki dokument nabędziemy drogą notarialną czy sądową – będą miały taką samą moc prawną i będą jasno wyrażały, kto jest uprawniony do nabycia spadku.
Spadek a obowiązki podatkowe – o czym należy pamiętać?
Rejestrując akt poświadczenia dziedziczenia za pośrednictwem notariusza nadal trzeba pamiętać o obowiązku rozliczenia się z urzędem skarbowym. Obowiązkiem każdego spadkobiercy jest wypełnienie a następnie złożenie zeznania podatkowego na formularzu SD-3. Notariusz według prawa nie jest płatnikiem tego podatku. W razie nie wypełnienia tego obowiązku podatkowego przez spadkobiorcę Urząd Skarbowy może wyznaczyć karę.
Ponadto, najbliższa rodzina ma prawo skorzystać ze zwolnienia od zapłaty podatku od spadku. Mimo tego, konieczne jest wypełnienie oraz złożenie zawiadomienia do Urzędu Skarbowego o takim zamiarze na formularzu SD-Z2.
Co jeżeli zmarły nie sporządził przed śmiercią testamentu? W takich wypadkach należy kierować się przepisami prawa, które zostało jasno określone w kodeksie cywilnym. Według niego, spadkobierców dzieli się na kilka grup co umożliwia podzielenie majątku według odgórnie narzuconego schematu.
W pierwszej kolejności do odziedziczenia dóbr, praw i obowiązków zmarłego upoważnieni są jego: dzieci, wnuki, prawnuki bądź współmałżonek. Jeżeli osoba zmarła nie posiadała dzieci ani współmałżonka do dziedziczenia uprawnieni są rodzice, rodzeństwo bądź dzieci rodzeństwa. W przypadku śmierci osób samotnych majątek przechodzi na własność gminy na terenie której żyły bądź na Skarb Państwa.
Odrzucenie spadku u notariusza – jakie dokumenty?
Standardowo do przyjęcia oświadczenia o odrzuceniu spadku notariuszowi będzie potrzebny Twój dowód osobisty i akt zgonu spadkodawcy.
Jeśli planujesz sprawę spadkową, ale nie masz skąd uzyskać szerszych informacji, a na adwokata od spadków czy radcę prawnego i jego pomoc zwyczajnie Cię nie stać, poszukaj pomocy w punkach bezpłatnych porad prawnych. Wykaz takich punktów według miejscowości znajdziesz poniżej:
Punkty bezpłatnej pomocy prawnej
Darmowe porady prawne Warszawa
Darmowe porady prawne Szczecin
Darmowe porady prawne Sosnowiec
Darmowe porady prawne Katowice
Darmowe porady prawne Gorzów Wielkopolski
Darmowe porady prawne Dąbrowa Górnicza
Darmowe porady prawne Częstochowa
Darmowe porady prawne Bydgoszcz
Darmowe porady prawne Bielsko-Biała
Darmowe porady prawne Białystok
We wszystkich tych punktach oferowana jest również darmowa pomoc prawna, również doradztwo w sprawach spadkowych.
Piszcie o realnych kosztach a nie zmyślonych.
Realnie trzeba zapłacić od 600 zł do 1200 zł
I to jest konkretna informacja, z której skorzystałem znając już orientacyjnie koszt. Mogę potwierdzić, że w dość prostym scenariuszu tzn. zmarły nie będący w związku małżeńskim i jeden spadkobierca usługa notariusza została wyceniona na 600zł.
Jak wygląda spadek u notariusza krok po kroku? Możecie opisać postępowanie spadkowe u notariusza i ceny na 2022 rok? Ponoć sprawa spadkowa u notariusza jest do załatwienia na jednym spotkaniu – prawda to? Interesuje mnie właśnie stwierdzenie nabycia spadku u notariusza, bo nabycie spadku u notariusza jest szybsze niż w sądzie (spadek raczej zgodny), a nie mam za dużo czasu bo wyjeżdżam
Ile trwa sprawa spadkowa u notariusza?
Potwierdzam – przyjęcie spadku u notariusza bezboleśnie i szybko. Policzył około 1000 zł za papiery i przeprowadzenie spadku.
ile kosztuje przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza u notariusza? Gdzie można znaleźć cennik spraw spadkowych u notariusza?
przyjęcie spadku u notariusza mnie wyniosło ok510zł
A ile kosztuje zrzeczenie się spadku u notariusza? Jaki jest koszt, jak chcę się umówić i zrzec spadku u notariusza?