Darmowe porady prawne – czy warto z nich korzystać?

Darmowe porady prawne mogą niektórym osobom kojarzyć się z jakimiś mało wartościowymi poradami. W końcu darmowe, czyli – w domyśle – gorszej jakości. Tymczasem darmowe porady prawne udzielane są nierzadko przez adwokatów, radców prawnych notariuszy, cieszących się bardzo dobrą opinią.

Tego typu darmowa pomoc prawna (pro bono) świadczona jest albo cyklicznie, np. w ramach akcji organizowanych przez Okręgowe Rady Adwokackie czy Okręgowe Izby Radców Prawnych, albo w sposób systemowy, poprzez ośrodki darmowej pomocy prawnej.

Darmowe porady prawne świadczone są również przez różnego rodzaju ośrodki akademickie. Przykładowo przy wydziałach prawa na uczelniach działają punkty bezpłatnych porad prawnych, gdzie pod okiem doświadczonego prawnika porad udzielają studenci. Podobnie bezpłatnych porad prawnych udzielają aplikanci, również będący pod merytoryczną opieką swoich patronów.

Bezpłatna pomoc prawna i darmowe porady prawne z pewnością są czymś, czemu warto się bliżej przyjrzeć. Zaczniemy od omówienia systemowej bezpłatnej pomocy prawnej – od 2016 roku działa w Polsce system darmowej pomocy prawnej i nieodpłatnych porad prawnych, w oparciu o ustawę z dnia 5.08.2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Sprawdź także: Notariusz cennik spadek

Darmowe porady prawne – czy bezpłatna pomoc prawna jest rzeczywiście bezpłatna?

Darmowe porady prawne dla wielu osób są jedyną szansą, aby swoją sprawę skonsultować z profesjonalnym prawnikiem. Jak wspomnieliśmy, od 2016 roku działa darmowa pomoc prawna, udzielana przez państwo. System takiej nieodpłatnej pomocy prawnej działa w całym kraju, a korzystać z niego mogą m.in. osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, które ze względów finansowych nie mogą pozwolić sobie na pomoc prawną fachowej kancelarii (pisaliśmy m.in. nie stać mnie na spłatę kredytu).

Punkty darmowych porad prawnych znajdują się w każdym województwie, obecnie w Polsce tych punktów, w których świadczona jest darmowa pomoc prawna, jest ponad 1500. Niektóre z nich są prowadzone przez organizacje pożytku publicznego (tzw. NGO), ale pod nadzorem państwa.

Zgodnie z definicją nieodpłatna pomoc prawna to pomoc prawna udzielana przez prawników, w tym także radców prawnych, adwokatów, aplikantów radcowskich lub adwokackich. Jest ona finansowana z budżetu państwa. Ta państwowa pomoc prawna – jakkolwiek ograniczona – jest jednak pomocna, obejmuje między innymi informowanie osoby, która takiej darmowej pomocy prawnej poszukuje, o obowiązujących przepisach, przysługujących jej prawach, spoczywających na niej obowiązkach, jakie ma ona w związku z toczącym się w jej sprawie postępowaniem sądowym czy administracyjnym.

Darmowe porady prawne – na jakie można liczyć?

Darmowe porady prawne udzielane w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej polegają m.in. również na wskazaniu osobie fizycznej ubiegającej się o taką pomoc sposobu rozwiązania jej problemu prawnego, ale również pomoc w przygotowaniu pisma procesowego, wniosku, odwołania itp. Generalnie chodzi o taką pomoc doraźną.

Takie darmowe porady prawne mają na celu przede wszystkim ukierunkować osobę potrzebującą pomocy. Nierzadko jest tak, że obywatel ma jakiś problem i nawet nie wie, od czego zacząć, gdzie się ma udać, jakie pismo procesowe złożyć itp. Gdyby zechciał skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego, za każdą czynność w sprawie – napisanie wniosku, udział w rozprawie itp. – musiałby zapłacić, tymczasem może okazać się, że takie darmowe porady prawne będą wystarczające – być może wystarczy takiej osobie pomóc przygotować odpowiednie pismo, w zasadzie załatwiające całą sprawę.

darmowe porady prawne 14-min — darmowe porady prawne

Prawnicy, udzielający bezpłatnej pomocy prawnej w punktach udzielają porad prawnych praktycznie z każdej dziedziny prawa. W grę wchodzą tu darmowe porady prawne z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego, administracyjnego, prawa pracy. Taka porada bezpłatna może być nieocenioną pomocą – przede wszystkim ukierunkuje poszukującego pomocy, wskaże mu ścieżkę postępowania – być może nie załatwi całej sprawy, ale na początek będzie z pewnością bardzo przydatna.

Przykładowo – pracownik został zwolniony z pracy – pracodawca wręczył mu wypowiedzenie umowy o pracę albo pracownik został zwolniony dyscyplinarnie (pisaliśmy m.in. za co pracodawca może zwolnić dyscyplinarnie i tutaj: wypowiedzenie umowy o pracę i jeszcze tutaj: czy można zwolnić kobietę w ciąży). Pracownik otrzymał dokument, na którym nie ma pouczenia – pracownik po prostu nie wie, co może w tej sprawie zrobić (pisaliśmy m.in. błąd w wypowiedzeniu umowy o pracę).

Taki pracownik może skorzystać z darmowej porady prawnej – dowie się, kiedy i jak złożyć odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę czy odwołanie od dyscyplinarki, dowie się, do którego sądu ma to odwołanie złożyć, jak walczyć o niewypłacone wynagrodzenie (pisaliśmy m.in. pracodawca płaci pod stołem i tutaj: zatrudnianie na czarno – co grozi pracownikowi). Dzięki temu ma spore szanse na to, aby spór z nieuczciwym pracodawcą wygrać.

Bezpłatna pomoc prawna – kto może z niej skorzystać?

Darmowe porady prawne udzielane są przede wszystkim osobom, które nie mają możliwości finansowych, aby skorzystać z porad profesjonalnego pełnomocnika. Oczywiście nie należy oczekiwać, że np. w ramach takiej darmowej pomocy prawnej prawnik z punku bezpłatnego poradnictwa prawnego poprowadzi w sądzie trwającą wiele lat i skomplikowaną sprawę majątkową, rozwodową itp.

Tu nie o to chodzi w darmowych poradach prawnych. Z porad tych mogą skorzystać osoby fizyczne na początku całej drogi w swojej sprawie. Darmowe porady prawne mają pokazać, jaka jest sytuacja prawna takiej osoby, wskazać jej najlepsze i najkorzystniejsze dla niej drogi postępowania itp.

Jeśli w grę wchodzi skomplikowana sprawa sądowa, osoba mająca problemy finansowe może wybrać następującą ścieżkę. Korzystając z pomocy punktu, w którym świadczona jest darmowa pomoc prawna uzyskać informację o „uruchomieniu” całej sprawy – jakie pismo przygotować, jaki wniosek, jaki pozew itp., gdzie go złożyć. Następnie, jeśli już sprawa trafia do sądu, osoba ta może złożyć wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Jeśli udowodni przed sądem, że nie jest w stanie ponieść kosztów zastępstwa procesowego bez uszczerbku dla siebie i rodziny, sąd może przyznać jej pomoc prawną z urzędu. Wówczas taki przydzielony radca prawny czy adwokat prowadzi sprawę od początku do końca, do jej prawomocnego zakończenia.

Darmowe porady prawne udzielane w punktach państwowej nieodpłatnej pomocy prawnej obejmują również mediacje. Mediacja to nierzadko najkorzystniejszy sposób na załatwienie sporu. Oczywiście, w ramach mediacji każda ze stron musi iść na pewne ustępstwa, ale mediacja w sprawie sądowej pozwala na znacznie szybsze załatwienie sprawy z korzyścią dla obu stron.

Należy zaznaczyć, że taka nieodpłatna mediacja nie obejmuje spraw, które zawisły już przed sądem i w których sąd skierował sprawę do mediacji. Druga bardzo ważna rzecz – darmowe porady prawne udzielane w punktach państwowej pomocy prawnej nie obejmują mediacji, jeśli w grę wchodzi podejrzenie stosowania przemocy pomiędzy stronami.

A zatem, jeśli sprawa dotyczy np. znęcania się nad członkami rodziny, to pokrzywdzeni mogą skorzystać z takiej nieodpłatnej pomocy prawnej, ale darmowe porady prawne nie będą polegać na mediacji. Same z kolei mediacje są prowadzone przez profesjonalnych mediatorów, wpisanych na listę stałych mediatorów. Taką listę prowadzą prezesi sądów okręgowych.

Czytaj także: Adwokat rozwód cennik

Może się okazać, że osoba fizyczna uda się po darmową pomoc prawną do punku, a tam okaże się, że jej sprawa nie jest jednak sprawą o charakterze prawnym. Wówczas udzielający takie darmowe porady prawne adwokat czy radca ma obowiązek odpowiednio osobę fizyczną pokierować. Może skierować ją do punktu nieodpłatnego poradnictwa, które organizują starostowie.

Darmowe porady prawne i darmowa pomoc prawna w ramach nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego

Istnieją jeszcze darmowe porady prawne w postaci nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Są to porady udzielane nie przez profesjonalnych adwokatów czy radców prawnych, ale odpowiednio przeszkolone osoby – chodzi o tzw. doradców obywatelskich. Pomagają oni w prostych sprawach, najczęściej związanych np. z niespłaconym kredytem (pisaliśmy m.in. pożyczka dla pracownika i tutaj: kredyt bez umowy o pracę).

Takie darmowe porady prawne udzielane w ramach nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego polegają przede wszystkim na podejmowaniu działań, zmierzających do uświadomienia osoby w zakresie jej prawi i obowiązków. Chodzi tu też o sporządzenie pewnego planu działania, pokazanie tej osobie poszukującej darmowej pomocy prawnej, gdzie powinna się udać, co przygotować itp.

Co bardzo ważne – darmowe porady prawne udzielane są nie tylko w punktach, ale również „z dojazdem” – przykładowo taka nieodpłatna pomoc prawna udzielana jest osobom niepełnosprawnym, które nie mają możliwości, aby dostać się do punktu, w którym darmowe porady prawne są udzielane.

Jak pokazują statystyki, najczęściej nieodpłatna pomoc prawna dotyczy spraw rodzinnych i cywilnych, ale nie tylko. Z nieodpłatnej pomocy prawnej korzystają również osoby, które np. otrzymały długi w spadku, darowizny itp. One również mogą skorzystać – jeśli nie stać ich na pomoc profesjonalnego adwokata, mogą skorzystać z darmowej pomocy prawnej od państwa.

Warto również podkreślić, iż darmowe porady prawne udzielane są przez adwokatów czy radców w ramach tzw. dni otwartych. Pomoc prawną nieodpłatnie świadczą również punkty organizowane przy wydziałach prawa na niektórych uczelniach oraz niektóre organizacje pozarządowe. Warto korzystać z ich pomocy – nawet, jeśli wydaje się, że dana sprawa jest błaha i nie potrzebujemy w niej pomocy prawnika, lepiej skorzystać jednak z doradztwa profesjonalisty.